„Sportowcy dla Niepodległej. Katyń” – film na podsumowanie projektu
Wiosną 2023 r., w 80. rocznicę odkrycia grobów katyńskich, ukazała się książka Instytutu Łukasiewicza Sportowcy dla Niepodległej: KATYŃ oraz odbył się wernisaż wystawy pod tym samym tytułem. To opowieść o kilkunastu sportowcach, którzy przysłużyli się swojej Ojczyźnie: budując podwaliny dyscyplin, które dziś są wizytówkami naszego sportu, reprezentując Polskę z sukcesami na międzynarodowych arenach, a przede wszystkim – stając do walki z tymi, którzy zagrażali naszej wolności i niepodległości.
W książce i na wystawie opisujemy historie kilkanaściorga osób, których losy udało się zrekonstruować przy pomocy archiwalnych tekstów prasowych i publikacji historyków. Zależało nam na tym, by tragiczny koniec zgotowany naszym Bohaterom przez sowieckich zbrodniarzy nie przesłonił dzieła ich życia. Bezpłatne egzemplarze publikacji Sportowcy dla Niepodległej: KATYŃ trafiły dla uczniów szkół sportowych.
Mobilna wystawa „Sportowcy dla Niepodległej. KATYŃ” w kwietniu 2023 r. ruszyła w objazd po Polsce. Do czerwca odwiedziła 14 lokalizacji: w Krakowie, Chorzowie, Bydgoszczy, Nowym Sączu, Mielcu, Łomży, Buczkowicach, Gorzowie Wielkopolskim, Szczecinie (dwa miejsca), Bytowie, Warszawie (dwa miejsca) i Rzeszowie.
Jesienią wystawa „Sportowcy dla Niepodległej. KATYŃ” w poszerzonej wersji znów ruszyła w objazd po Polsce. Na potrzeby drugiej odsłony projektu powstało kilka dodatkowych plansz. Rozwinięto na nich wątki dotyczące związków niektórych bohaterów z lokalnym środowiskiem. Opisani zostali w ten sposób: Janina Lewandowska (w kontekście związków z Lusowem), Marian Spojda (Poznań), Zygfryd Wende (Katowice), Józef Baran-Bilewski (Trzemeszno), Zygmunt Łotocki (Piotrków Trybunalski). Dzięki temu wystawa stała się jeszcze bardziej atrakcyjna dla miejscowych społeczności. Lokalnym wystawom towarzyszył katalog, w którym w przystępny sposób opisano m.in. genezę zbrodni katyńskiej, reakcje na odkrycie grobów oraz walkę rodzin ofiar o prawdę i pamięć.
We współpracę z Fundacją Instytut Łukasiewicza włączyły się: Komenda Wojewódzka Policji w Katowicach, Szkoła Podstawowa nr 1 im. Jana Kilińskiego w Trzemesznie, Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Trzemesznie, Szkoła Mistrzostwa Sportowego – Liceum Ogólnokształcące w Pruszkowie, Mediateka 800-lecia w Piotrkowie Trybunalskim, Muzeum Martyrologii Wielkopolan – Fort VII w Poznaniu oraz Zespół Szkół Technicznych w Tarnowie Podgórnym.
Na podsumowanie projektu przypominamy film ze spotkania promocyjnego oraz wernisażu wystawy w Centrum Olimpijskim.
