“Świadomy Senior”: debata o profilaktyce upadków

Osoby starsze, ale często także lekarze i fizjoterapeuci nie zdają sobie sprawy z konsekwencji upadków. Zdarzają się one każdemu z nas, jednak w podeszłym wieku często wiążą się z poważnymi konsekwencjami: zarówno fizycznymi, jak i psychicznymi – mówił lek. med. Adam Smołucha, geriatra, podczas debaty, która odbyła się w Brzesku. W dyskusji udział wzięli także Elżbieta Rosa, rehabilitant oraz Marcin Gruszka, fizjoterapeuta.

Jak przestrzegał geriatra, upadki u osób starszych często kończą się poważnymi złamaniami, m.in. kości przedramienia, szyjki kości udowej a nawet kręgosłupa. – Wielokrotnie wiąże się to z długotrwałym unieruchomieniem, które zwłaszcza w podeszłym wieku może prowadzić do poważnych powikłań, a w skrajnych przypadkach nawet śmierci – tłumaczył Adam Smołucha.

– Upadki powodują także konsekwencje psychiczne. Nawet co trzeci pacjent doznaje tzw. zespołu poupadkowego. Boi się podnieść, ogranicza swoją mobilność i w efekcie staje się coraz mniej sprawny. Powstaje błędne koło, a osoba starsza zatraca kontakty, przestaje wychodzić z domu – mówił lekarz.

– Nie jesteśmy w stanie zmienić biologii, również medycyna nie załatwi wszystkiego, bo nie na każdy problem pojawiający się z wiekiem jest tabletka – przyznał geriatra. – Wiele zależy natomiast od nas samych. Możemy odpowiednio dostosowywać swoje otoczenie, dbać o sprawność fizyczną.

– Podstawą jest aktywizowanie osób starszych – zgodziła się Elżbieta Rosa. – U seniorów ważne jest wypracowanie pewnych odruchów, np. na wypadek przewrócenia się, mobilizowanie do ćwiczeń.

Rehabilitantka zachęcała także, aby nie opierać się przed wprowadzeniem pewnych udogodnień w mieszkaniu. – To żaden wstyd! Poza tym traktujmy to jako przedsięwzięcie na przyszłość. Może teraz uchwyt przy wannie jeszcze nie jest nam potrzebny, ale pomyślmy o nim, bo za kilka lat może się przydać. Zresztą złamanie może przytrafić się w każdym wieku – wyjaśniła.

Marcin Gruszka zwrócił także uwagę na konieczność odpowiednio wczesnego rozpoczęcia rehabilitacji po urazie. – Zdarza się, że pacjenci trafiają do mnie np. po czterech miesiącach od złamania. W tym czasie osłabiła się u nich siła mięśni i rehabilitacja zaczyna boleć. Wiąże się to z długą pracą, która wymaga sporo wysiłku – tłumaczył.

Zdaniem fizjoterapeuty seniorzy zazwyczaj opornie podchodzą do rehabilitacji po urazie. Początkowo nie chcą współpracować, tłumaczą, że w ich wieku tak już musi być, nie da się odzyskać sprawności. Ale efekty są zazwyczaj widoczne po kilku wizytach. – Pacjent zaczyna czuć się lepiej, staje się bardziej mobilny i to go motywuje.

Lekarz geriatra zwrócił także uwagę na konieczność ustalenia przyczyny każdego upadku. – Zawsze trzeba ustalić okoliczności, bo upadki bywają konsekwencją poważnych chorób, np. infekcji płuc czy dróg moczowych. Bywa, że ktoś jednego dnia upada, drugiego pojawia się u niego wysoka gorączka i utrata przytomności – mówił lekarz. Podkreślał także znaczenie wapnia i witaminy D w profilaktyce upadków. – W przypadku niedoboru warto suplementować te składniki. Zwłaszcza w naszym klimacie niedobór witaminy D jest powszechny u osób starszych.