Współpraca Fundacji Instytut Łukasiewicza z Ministerstwem Sportu i Turystyki – program działań na 2023 r.

“Na pomoc Ukrainie, w obronie wolności i niepodległości. Sport jako narzędzie współpracy, edukacji i kształtowania wartości” – projekt Fundacji Instytut Łukasiewicza został wybrany przez Ministerstwo Sportu i Turystyki do realizacji w 2023 r. Organizacja od 2012 roku współpracuje z setkami placówek edukacyjnych w całym kraju, w tym z uniwersytetami trzeciego wieku, a inicjatywy Instytutu spotykają się z dużym zainteresowaniem grup docelowych. Cieszymy się, że od ponad dekady ministrowie odpowiedzialni za sport – Andrzej Biernat, Adam Korol, Witold Bańka, Danuta Dmowska, Piotr Gliński i Kamil Bortniczuk – co roku podejmują decyzje o wspieraniu naszych działań – mówi Maciej Zdziarski, prezes fundacji.

Publikacje, wystawy objazdowe, konferencje, kampanie informacyjne, wydarzenia z udziałem wybitnych sportowców, w tym gości z Ukrainy – to elementy bogatego programu na 2023 roku. Materiały dla młodzieży, książki i gazety trafią do szkół i klubów sportowych w całej Polsce.

– Przez cały 2023 rok będziemy promować sport w kontekście ważnych wartości i wydarzeń. Wojna na Ukrainie, 80. rocznica odkrycia grobów katyńskich – to okoliczności, na które zwrócimy szczególną uwagę – zapowiada Maciej Zdziarski, prezes Instytutu Łukasiewicza.

– Wojna to zaprzeczenie wszystkiego, co związane ze szlachetną sportową rywalizacją, zasadą braterstwa, fair play, równości. Sport kształtuje w człowieku wyjątkowe cechy, podczas konfliktów zbrojnych często to właśnie m.in. sportowcy stają się bohaterami. Tak było w czasie II wojny światowej, gdy polscy zawodnicy zamienili stroje sportowe na mundury, i tak jest dzisiaj, gdy wybitni ukraińscy sportowcy chwytają za broń. W 2023 r. będziemy przypominać o tym, jak ważną rolę odgrywa sport i że jest nieodłącznie związany z dziejami każdego narodu.

Wśród działań zaplanowanych przez Instytut Łukasiewicza na 2023 r. jest kontynuacja kilku dotychczasowych projektów, cenionych przez szkoły średnie o profilu sportowym, które są ich głównymi odbiorcami, a także zupełnie nowe propozycje. – To komplementarny program uwzględniający wyjątkowe okoliczności, w jakich funkcjonujemy w związku z wojną toczącą się za naszą granicą. Od dekady promujemy aktywność fizyczną wśród młodzieży, rodzin, osób starszych. Wspierali nas w tym wybitni mistrzowie olimpijscy – np. Janusz Peciak, Robert Korzeniowski, Marian Kasprzyk, Edward Skorek. Sportowcy-weterani cenią to, że przypominamy ich sukcesy sprzed lat, stawiamy za wzór do naśladowania. Cieszymy się, że ukazywanie głęboko humanistycznej roli sportu przy pomocy publikacji, wystaw i ciekawych wydarzeń spotyka się z tak dużym zainteresowaniem – że możemy przypominać zasłużone postaci i ich osiągnięcia; także te sprzed wielu lat.

Wśród inicjatyw Instytutu Łukasiewicza jest szereg działań służących przywracaniu prawdy historycznej, upowszechnianiu wiedzy o najważniejszych wydarzeniach i postaciach w historii naszego kraju. Przedsięwzięcia spotykają się z szerokim uznaniem wśród odbiorców.

Specjalizujemy się w projektach promujących polską historię i narodowych bohaterów. Potrafimy w atrakcyjny sposób opowiadać o wydarzeniach i zjawiskach sprzed stu lat, szukając analogii ze współczesnością. Sięgamy po przedwojenną prasę, ogłoszenia drobne, rysunki satyryczne, afisze i druki ulotne. Czarno-białe zdjęcia poddajemy koloryzacji, by codzienność Polaków sprzed stu lat stała się naszym Czytelnikom jeszcze bliższa. Dbamy o pamięć o wybitnych przedwojennych sportowcach zasłużonych dla Ojczyzny.

W 2022 r. w Sejmie RP zorganizowaliśmy wystawę “Panteon sportu”. Z tysięcy kart chwały polskiego sportu na ekspozycji zaprezentowano kilkadziesiąt wspomnień, które ukazują piękno sportu w jego różnych odsłonach. W wernisażu udział wzięło kilkadziesiąt osób, w tym wielu parlamentarzystów.

Ze wzruszeniem raz jeszcze przeżywałem emocje związane z wydarzeniami sportowymi tak nam wszystkim bliskimi. Dziękuję za inicjatywę i gratuluję tak pięknego pomysłu.

Ireneusz Raś (Koalicja Polska)

Z ogromnym wzruszeniem patrzę na zdjęcia wielkich sportowców, których znałam, bądź znam osobiście.

Małgorzata Sekuła-Szmajdzińska (Lewica)

Dziękuję za promocję sportu oraz ludzi z pasją.

Barbara Dziuk (PiS)

To bardzo ważne, aby historyczne osiągnięcia sportowe były zapamiętane i pokazywane kolejnym pokoleniom, bo mogą służyć jako wzór do naśladowania.

Jagna Marczułajtis-Walczak (PO)

16 tablic – 16 wielkich odsłon polskiego sportu. Brawo! Może idee, zasady sportu przemkną do sejmowych sal….

Tomasz Zimoch (Polska 2050)

„Maraton solidarności. Polski sport dla Ukrainy”

24 lutego minie rok od rozpoczęcia rosyjskiej agresji na niepodległą Ukrainę. Od samego początku wojny praktycznie codziennie przedstawiciele polskiego środowiska sportowego dają kolejne dowody solidarności z Ukraińcami i niezgody na zbrodnie dokonywane przez Rosjan. Schronienie dla sportowców uciekających przed wojną, gościna dla całych klubów sportowych, dodające otuchy transparenty i spektakularne kartoniady na stadionach – polski świat sportu z pełnym zaangażowaniem stanął ramię w ramię z walczącą Ukrainą. Pierwszym krokiem było pismo ministra Kamila Bortniczuka, wystosowane jeszcze 24 lutego, do władz międzynarodowych federacji sportowych z apelem o solidarność z Ukrainą i wykluczenie Rosji jako organizatora międzynarodowych imprez sportowych. W kolejnych dniach MSiT wychodziło z nowymi inicjatywami na rzecz pomocy walczącej Ukrainie. Dziś, gdy z oburzeniem spotyka się inicjatywa MKOl, by dopuścić do rywalizacji olimpijskiej sportowców z Rosji i Białorusi, widać, jak wielkie znaczenie miała jednoznaczna postawa Polski w sprawie wykluczenia reprezentacji agresora z międzynarodowej rywalizacji.

W rocznicę rosyjskiej agresji zaprezentujemy premierowo wystawę, której bohaterami będą m.in. ukraińscy sportowcy – beneficjenci polskiej pomocy. Opowiedzą o tym, jakie znaczenie miało dla nich wsparcie ze strony Polaków w momencie, gdy runął ich świat, życiowe plany i sportowe marzenia. Wyeksponujemy wiele pozytywnych przykładów solidarności polskich sportowców z Ukraińcami. Celem wystawy będzie uhonorowanie wkładu polskiego środowiska sportowego w pomoc Ukraińcom.

Ekspozycja, składająca się z kilkunastu mobilnych plansz, zostanie opracowana w dwóch wersjach językowych – polskiej i angielskiej. Centralny wernisaż zorganizujemy w Warszawie. Następnie ekspozycja ruszy w trasę po Polsce i zostanie zaprezentowana w różnych miejscowościach. Patronat Honorowy nad wystawą objął Prezydent RP Andrzej Duda.

„Sportowcy dla Niepodległej. KATYŃ”

W 2023 przypada 80. rocznica odkrycia masowych grobów w Katyniu. Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej – 13 kwietnia, w rocznicę opublikowania informacji o odkryciu grobów – będzie więc obchodzony w szczególnie uroczysty sposób. Tym bardziej, że pamięć o sowieckich zbrodniach na Polakach funkcjonuje obecnie w kontekście zbrodni dokonywanych przez Rosjan na naszych oczach na Ukrainie. W ramach obchodów wydamy książkę i zaprezentujemy wystawę opowiadające o losach wybitnych polskich sportowców zamordowanych przez Sowietów w czasie II wojny światowej.

Wg różnych obliczeń ofiarą zbrodni katyńskiej padło od 150 do ponad 260 sportowców, w tym dziewięciu olimpijczyków. Byli wśród nich: najwybitniejszy pływak II RP Kazimierz Roman Bocheński, srebrny medalista olimpijski – jeździec rtm. Zdzisław Kawecki-Gozdawa, brązowy medalista olimpijski – wioślarz Stanisław Urban, wybitny lekkoatleta Józef Baran-Bilewski czy piłkarz Marian Spojda. Jedyna kobieta zamordowana w Katyniu – Janina Lewandowska (córka gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego) była szybowniczką i spadochroniarką.

Drugim obok książki elementem projektu będzie wystawa prezentująca kilkanaście sylwetek sportowców zamordowanych w Katyniu, ich najważniejsze osiągnięcia i sukcesy. Zaprezentujemy ją premierowo w Warszawie. Wystawa będzie miała charakter objazdowy – od kwietnia do czerwca będzie podróżować po kraju, trafi m.in. do szkół sportowych i instytucji zajmujących się promocją historii sportu. Otwarciu w Warszawie będzie towarzyszyła promocja książki.

„Sportowcy w mundurach. Historie reprezentantów Polski – żołnierzy Wojska Polskiego”

Waleczność, hart ducha, żelazna dyscyplina, służba ojczyźnie i jej reprezentowanie na światowej arenie – już ponad sto lat temu te idee silnie łączyły w naszym kraju sport i służbę wojskową. W połowie roku opracujemy książkę poświęconej wybitnym polskim sportowcom – żołnierzom Wojska Polskiego. Do publikacji trafią teksty o kształtowaniu się kultury fizycznej w środowisku wojskowym w dwudziestoleciu międzywojennym oraz wywiady ze współczesnymi sportowcami-żołnierzami.

Książka trafi do uczniów 100 szkół sportowych w całej Polsce. W działaniach promocyjnych postawimy na wypromowanie tematyki służby wojskowej wśród sportowej młodzieży.

„Wielkie tradycje polskiego sportu” – kolejne części cyklu zainaugurowanego w 2022 r.

We wrześniu ukażą się dwie nowe publikacje z cyklu “Wielkie tradycje polskiego sportu”. W ubiegłym roku ukazały się książki poświęcone pięściarzom i biegaczom. Tym razem naszymi bohaterami będą przedstawiciele sportów wodnych oraz narciarze.

Sporty wodne – uprawiane na morzu, jeziorach i rzekach, w łódkach i kajakach – były prawdziwym fenomenem w odrodzonej Polsce. Ich popularności sprzyjała działalność towarzystw wioślarskich i jachtklubów, rozwój turystyki wodnej, a także organizowanie spływów, takich jak „Wisłą do Morza”, w których udział gremialnie brała udział młodzież akademicka. Proponujemy wydanie książki będącej kolejną odsłoną cyklu „Wielkie tradycje polskiego sportu”. Jej bohaterami będą polscy sportowcy uprawiający sporty wodne – od pływania, przez kajakarstwo, windsurfing, wioślarstwo, aż po żeglarstwo. Prześledzimy dzieje dyscyplin związanych z wodą od dwudziestolecia międzywojennego po współczesne sukcesy naszych zawodników. Tłem tej opowieści będą wydarzenia społeczne i historyczne: odzyskanie przez Polskę niepodległości; tragiczne lata okupacji niemieckiej i sowieckiej; czasy dominacji sowieckiej i PRL, aż po współczesność i wielki solidarnościowy zryw polskich sportowców na rzecz ukraińskich kolegów.

W publikacji poświęconej narciarzom ukażemy ciągłość rozwoju dyscypliny od wielkich sukcesów Stanisława Marusarza i Bronisława Czecha po osiągnięcia zawodników takich jak Adam Małysz czy Justyna Kowalczyk. Sięgniemy do materiałów archiwalnych, prasy, zdjęć i wspomnień z czasu „małyszomanii”. Publikację zwieńczy rozdział poświęcony sukcesom z ostatniej dekady osiąganym przez ogromnie popularnych skoczków narciarskich.

Książki trafią do uczniów 100 szkół sportowych w całej Polsce, które wcześniej otrzymały bezpłatne egzemplarze poprzednich wydań z cyklu „Wielkie tradycje…”.

„Polska sztafeta” i „Rodzina na start”

W 2023 r. będziemy kontynuować wydawanie kolorowych gazet, które bezpłatnie trafią do szkół sportowych i starostw powiatowych. Jakich sportowych idoli mieli polscy nastolatkowie sto lat temu? Co mają do przekazania swoim następcom – młodym sportowcom – wielcy mistrzowie sprzed lat? Czego możemy się nauczyć od współczesnych sportowców sięgających po najbardziej prestiżowe nagrody? Jakie cechy decydujące o sukcesie w życiu pomaga wykształcić w młodych ludziach sport? M.in. na te pytania poszukamy odpowiedzi w ramach kolejnej edycji projektu „Polska sztafeta”.

Na łamach „Rodziny na start!” zaprezentujemy usportowione rodziny, w których rodzice dbają o wszechstronny rozwój dzieci i wychowanie patriotyczne. Pokażemy zalety sportu strzeleckiego, a także takich dyscyplin, w których aktywność fizyczna wiąże się z samorozwojem, kształtowaniem charakteru i wytrzymałości, wzmacnianiem hartu ducha (np. szermierki). Nie zabraknie porad dotyczących zdrowego stylu życia.

Fundacja Instytut Łukasiewicza od dekady realizuje projekty popularyzujące aktywność fizyczną. Książki i albumy, materiały informacyjno-edukacyjne, wystawy objazdowe, wydarzenia z udziałem najwybitniejszych polskich sportowców, konkursy dla młodzieży i seniorów – w ostatnich dziesięciu latach zrealizowaliśmy kilkadziesiąt projektów dla różnych grup docelowych.

Zobacz więcej:

• „Wielkie tradycje polskiego sportu”
• „Team100. Olimpijskie opowieści z Tokio i Pekinu”
• „Panteon Sportu”
• „Sportowcy dla Niepodległej”
• „Dziewczyny z brązu, chłopaki ze złota. Rozmowy o siatkówce i nie tylko z medalistami igrzysk olimpijskich z Tokio (1964), Meksyku (1968) i Montrealu (1976)”
• „Gdy milkną oklaski. Opowieści weteranów polskiego sportu”
• „Rodzina na start!”
• „Polska Sztafeta”